พรรคประชาชนหันขวา! ทำไมเลือกภูมิใจไทยเป็นนายกฯ? (2025)

เลิศศักดิ์ คำคงศักดิ์
13 กันยายน 2568

พรรคประชาชน (ปชน.) ควรมอง ‘ความเป็นการเมือง’ ในกรณีการเจรจาจัดตั้งรัฐบาลว่าการเลือกพรรคเพื่อไทยหรือภูมิใจไทย หรือทางเลือกอื่นๆ เป็นเกมกีฬาที่ยังไม่หมดเวลาแข่งขัน แต่กลับล็อคผลการแข่งขันไปแล้วด้วยการประกาศเลือกอนุทิน/พรรคภูมิใจไทย (ภจท.) ตั้งแต่ยังไม่หมดเวลาแข่งขัน ทั้งๆ ที่จังหวะที่เหมาะสมที่สุดที่ ปชน. ควรเลือก คือ จังหวะที่พรรคเพื่อไทยประกาศในโค้งสุดท้ายว่าถ้าเลือกชัยเกษมเป็นนายกรัฐมนตรีจะยุบสภาทันที
.
ต่อให้ ปชน. เข็ดหลาบหรือมีประสบการณ์ที่เลวร้ายต่อการกระทำของพรรคเพื่อไทยที่ไม่ควรอภัยให้ อย่างไรก็ตาม ถ้ามองความเป็นการเมืองเป็นเกมกีฬาที่ยังไม่หมดเวลาแข่งขัน ทางเลือกที่ดีที่สุดก็คือเลือกชัยเกษมเป็นนายกฯแล้วยุบสภาทันที
.
เป็นเรื่องที่ยังค้างคาใจอยู่สำหรับผู้สนับสนุน ปชน. ทั้งที่เป็นและไม่เป็นสมาชิกพรรค ว่าเหตุใด ปชน. ถึงเลือกแบบนั้น ต่อให้ไม่เกี่ยวกับข้อครหาที่ว่ามีดีล 44 ส.ส. ของ ปชน. ให้รอดพ้นจากการถูกถอดถอนกรณีเสนอแก้ไขมาตรา 112 ก็ตาม แต่ต้องยอมรับว่าทางเลือกที่ยกมือให้อนุทินเป็นนายกฯนั้นได้ทำให้ ปชน. หันขวามากกว่าเลือกยกมือให้ชัยเกษม/พรรคเพื่อไทย แม้เพื่อไทยจะเปลี่ยนอุดมการณ์หันขวาก็ตาม ก็ไม่หันขวาเท่า ภจท. อย่างแน่นอน
.
มีข้อสังเกตหนึ่งจากเพื่อนๆ นักกิจกรรมทางสังคมที่เชียร์และติดตาม ปชน. มาอย่างต่อเนื่อง เขารู้สึกว่าการเมืองของ ปชน. เปลี่ยนไปมาก คล้ายๆ กับการเมืองของท้องที่และท้องถิ่นที่เขาเคยสนับสนุนให้พี่น้องในชุมชนที่ลุกขึ้นมาต่อสู้คัดค้านโครงการพัฒนาขนาดใหญ่ไปสมัครเป็นผู้ใหญ่บ้าน กำนันหรือ อบต./สท. เพราะเห็นว่ากระบวนการและขั้นตอนในการอนุมัติ/อนุญาตโครงการพัฒนาต่างๆ นั้นต้องผ่านความเห็นชอบของผู้ใหญ่บ้าน กำนันและองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ต่อให้เป็นโครงการที่ผลักดันมาจากรัฐบาล กระทรวง ทบวง กรมที่มีอำนาจใหญ่กว่าท้องที่และท้องถิ่นก็ตาม แต่เมื่อท้องที่และท้องถิ่นไม่เห็นชอบก็ไม่สามารถผลักดันโครงการพัฒนานั้นต่อไปได้ ซึ่งมีทั้งที่ประสบผลสำเร็จและล้มเหลว ส่วนที่ล้มเหลวนั้นก็เนื่องมาจากว่าผู้สมัครผู้ใหญ่บ้าน กำนันหรือ อบต./สท. มักชอบพูดทำนองว่า “การเข้าไปเป็นผู้ใหญ่บ้าน กำนันหรือ อบต./สท. นั้นมีหน้าที่ต่างๆ มากมาย ไม่ได้มีหน้าที่คัดค้านโครงการพัฒนาเพียงอย่างเดียว และเสียงจากพี่น้องที่ร่วมกันคัดค้านโครงการพัฒนาเพียงฝ่ายเดียวอาจจะทำให้ไม่ได้รับเลือกตั้ง”
.
นี่เป็นข้อสังเกตที่เขาเอามาเทียบเคียงว่าการเมืองของ ปชน. ในช่วงหลังต้องการเสียงสนับสนุนจากประชาชนในฐานที่กว้างขึ้น ไม่ต้องการเฉพาะเสียงของคนรุ่นใหม่เท่านั้น จึงต้องขยับตัวเองเข้าไปหาประชาชนในเฉดสีอื่นๆ ให้มากขึ้น
.
ถ้าไม่ใช่เรื่องดีล 44 ส.ส. ก็อาจจะเป็นเพราะเหตุผลนี้ที่ทำให้ ปชน. ตัดสินใจล็อคผลการแข่งขันด้วยการเลือกอนุทิน/ภจท. เพราะเห็นว่าการเลือกเช่นนี้จะทำให้ประชาชนฝ่ายอนุรักษ์นิยมนิยมชมชอบและเลือก ปชน. มากขึ้นในการเลือกตั้งครั้งต่อไป
.
แต่การวางทิศทางการเมืองเช่นนี้ของ ปชน. ยืนอยู่บนความเสี่ยงที่จะถูกกลืนกลายได้มาก ความปรารถนาที่ต้องการเห็นโครงสร้างทางการเมืองเปลี่ยนแปลงในระดับเข้มข้น ไม่ว่าจะเป็นเรื่องการแก้ไขหรือยกเลิกมาตรา 112 ทลายทุนผูกขาด ยกเลิกการเกณฑ์ทหาร ฯลฯ มีความเป็นไปได้สูงที่จะเจือจางลงเรื่อยๆ
.
อีกหนึ่งข้อสังเกต โดยส่วนตัวมีความเชื่อว่าถ้า ปชน. เป็น ‘พรรคมวลชน’ จะไม่มีวันเลือกเช่นนี้ (เลือกอนุทิน/ภจท.) โดยขอหยิบยกการเมืองของโบลิเวียเอามาเทียบเคียง กล่าวคือ ก่อนความพ่ายแพ้ของพรรคฝ่ายซ้าย (พรรค MAS) ในโบลิเวียต่อการเลือกตั้งประธานาธิบดีครั้งล่าสุดเมื่อ 17 สิงหาคมที่ผ่านมา ซึ่งเป็นผู้นำรัฐบาลมายาวนานเกือบยี่สิบปี เอโว โมราเลส อดีตประธานาธิบดีและยังคงมีอิทธิพลในพรรค MAS ได้ปรารภมาได้สักพักแล้วว่าขบวนประชาชนในยุคของเขาอ่อนแอมาก เพราะว่าคนทำงานในขบวนประชาชนเข้ามามีตำแหน่งในรัฐบาลของเขาเยอะมาก จนไม่มีเวลาเคลื่อนไหว
.
นี่คือสิ่งที่กำลังเกิดขึ้นกับ ปชน. ที่นักกิจกรรมทางสังคมจำนวนมากเข้าไปอยู่ในพรรค (ทั้งที่เป็น ส.ส. และผู้ปฏิบัติงาน) แต่ไม่สามารถสร้างความเข้มแข็งให้กับขบวนประชาชนนอกสภาได้ เพราะมุ่งเน้นกับบทบาทการเมืองในสภาเพียงด้านเดียว
.
ยามที่เข้ามาเกี่ยวข้องกับการเมืองนอกสภาก็เกี่ยวข้องเพียงแค่มาสัมพันธ์/เชื่อมร้อย แต่ไม่ขับเคลื่อน ทั้งๆ ที่กลไกหลายอย่างของการเมืองในสภาสามารถสร้างความเข้มแข็งให้กับการเมืองนอกสภาได้ แต่ไม่ได้ทำ เช่น กรรมาธิการคณะต่างๆ ที่เข้าไปนั่งอยู่ ก็จำกัดตัวเองเพียงแค่สอบถามซักไซ้ไล่เลียงส่วนราชการและเอกชนที่เชิญมาให้ข้อมูล เพื่อให้ได้ข้อมูลและข้อเท็จจริงบางส่วน ทั้งๆ ที่สามารถไล่ต้อนและกดดันให้จนมุมและรับผิดชอบกับการกระทำความผิดได้
.
กลายเป็นว่าความขวนขวาย กระตือรือร้น ทุ่มเททั้งหมดในการทำหน้าที่กรรมาธิการหมดไปกับการประนีประนอม ความบกพร่องอีกส่วนหนึ่งโดยเฉพาะเรื่องร้องเรียนของประชาชนมาจากการไม่เกาะติดและไม่ทำการบ้านให้ทะลุปรุโปร่งว่าต้องการให้ประเด็น/กรณีร้องเรียนต่างๆ ที่ตรวจสอบไปให้ถึงที่สุดได้อย่างไร ในส่วนของขบวนประชาชนนอกสภาก็หวังพึ่งการทำหน้าที่ในสภาของ ปชน. มากเกินไป ประหนึ่งว่า “กรรมาธิการคือยาวิเศษ” จึงไม่คิดจะสร้างการเคลื่อนไหวกดดันที่มีพลัง เอาแต่หาช่องทางเจรจาและวิ่งเต้นเพื่อโน้มน้าวนักการเมืองและข้าราชการให้สนับสนุนผลประโยชน์ของกลุ่มตน
.
และในวันเดียวกับที่ ปชน. ขานชื่อในรัฐสภาเพื่อเลือกอนุทินเป็นนายกฯ มีเหตุการณ์นอกสภาที่สำคัญไม่ยิ่งหย่อนไปกว่ากัน นั่นคือ ศาลอุทธรณ์กลับคำพิพากษาคดีมาตรา 110 จำคุกสถานหนัก 5 คน (เอกชัย หงส์กังวาน ฟรานซิสหรือบุญเกื้อหนุน เป้าทอง ตันหรือสุรนาถ แป้นประเสริฐ และประชาชนอีก 2 คน) โดยสี่คนโดนจำคุกคนละ 16 ปี ส่วนเอกชัยเพิ่มโทษรวม 21 ปี 4 เดือน นั้น เหตุการณ์ที่เกิดขึ้นนี้บอกให้ ปชน. รู้ว่าไม่ว่าพรรคจะดีลอะไรไว้กับอนุทิน/ภจท. พวกเขาส่งสัญญาณบอก ปชน. ว่า “อย่าหวังว่าจะได้อะไรสักอย่าง ถ้าไม่สยบยอมอย่างราบคาบ”.

• บทความ

• การเมือง
• สิทธิมนุษยชน

• เลิศศักดิ์ คำคงศักดิ์
• พรรคประชาชน
• พรรคภูมิใจไทย
• อนุทิน ชาญวีรกูล